| Part of Speech | t.v. | 
| Associated Phrasemes | la sluch ta tek'el | 
| Related Forms Other Dialect | Petalcingo lut | 
| Related Forms Other Dialect | Amatenango lup | 
Example 6719:
ya xba jluchix te we'elileya iré a servir la comida
- Dialect
 - Guaquitepec
 
Example 6720:
luchbon tel chenek' jk'ux ka'ay asírveme frijol para comer
- Dialect
 - Cancuc
 
Example 6721:
luchbon te xch'ixal jk'abesaca la espina de mi mano
- Dialect
 - Guaquitepec
 
| Related Forms Other Dialect | Amatenango, Cancuc, Oxchuc ts'is | 
| Sense Dialect | Petalcingo, Tenejapa, Villa Las Rosas | 
Example 6722:
yak ta xluchel spak'ul waj te antsela mujer está bordando la servilleta para la tortilla
- Dialect
 - Tenejapa
 
Example 6723:
luchbil k'u'ul ya slapse pone ropa bordada
- Dialect
 - Petalcingo
 
| Related Forms Other Dialect | North kuj | 
| Sense Dialect | Center, South | 
Example 6724:
la xluchon wakaxme corneó una vaca
- Dialect
 - Oxchuc
 
| Sense Dialect | Amatenango |